Μέσα στον κυκεώνα των συζητήσεων γύρω από τη σοβαρή κατάσταση της χώρας το χρόνο που πέρασε πολύ θα ήθελε κανείς να δει απόψεις για ένα πολύ δύσκολο θέμα. Την ανάγκη για τον Έλληνα πολίτη να κάνει με ειλικρίνεια την αυτοκριτική του σαν άτομο και με προθυμία να προχωρήσει με μια τέτοια εκτίμηση σε ενέργειες και θυσίες που θα συμβάλλουν σε μια πορεία κοινωνικής και οικονομικής ανάκαμψης.
Είναι ουτοπία να φαντάζεται κανείς ότι βελτιώσεις θα έρθουν από μεγαλόπνοα σχέδια και μάλιστα από ένα απαξιωμένο κατεστημένο. Κάτι που ανέχτηκε και βοήθησε χωρίς την ειλικρινή και ουσιαστική αυτοκριτική του για τον τρόπο που ο ίδιος επιχειρούσε μέσα στο κοινωνικό σύνολο μέχρι σήμερα και τις συνέπειες του. Το δειλό ξεκίνημα από μερικές γειτονιές πρέπει να γιγαντωθεί. Ευρύτερες συνάξεις σαν τις αρχαίες εκκλησίες θα μπορούσαν να δώσουν συνέχεια.
Οι δυσκολίες είναι πολλές για ένα τέτοιο επιχείρημα και χρειάζεται κουράγιο περισσό. Ίσως μάλιστα πολλοί να μην το έχουν. Αλλά όσο ποιο πολλοί το επιχειρήσουν τόσο ποιο σημαντικές θα γίνονται οι πιθανότητες επιτυχίας των προσπαθειών για ανάκαμψη.
Δεν πιστεύω ότι υπάρχει οδηγός για να κάνει το άτομο την αυτοκριτική του. Για ένα όμως είμαι σίγουρος, χρειάζεται να δούμε τον εαυτό μας στον καθρέπτη κατάματα για να υπάρξει ελπίδα. Όλοι ξέρουμε που βάζουμε νερό στο κρασί μας. Πόσο προκειμένου να πετύχουμε σκοπούς σε βάρος άλλων χρησιμοποιούμε κοινωνικά αθέμιτα μέσα ναρκώνοντας τη συνείδηση μας λέγοντας, ότι το ίδιο κάνουν όλοι και δεν θέλουμε να μας λένε κορόιδα;
Το ζήτημα είναι αν μπορούμε με την απειλή της καταστροφής που κρέμεται πάνω από τα κεφάλια μας να αξιολογήσουμε σαν άτομα την ανάγκη για μια τέτοια διαδικασία αυτοκριτικής να αποφασίσουμε για το τι θα κάνουμε για το παρελθόν και πως θα αλλάξουμε για το μέλλον για να σωθούμε σαν έθνος και σαν κοινωνία.
Σίγουρα δεν αισθάνομαι ειδικός για μια ενδελεχή ανάλυση αλλά σαν ανησυχών Έλληνας θα μπορούσα να προτείνω παρατηρήσεις σε βασικές διαστάσεις αυτής της πρόκλησης. Το τι έγινε μέχρι σήμερα είναι συνειδησιακό φορτίο δυσβάστακτο για το άτομο για το ξεκίνημα της διαδικασίας της αυτοκριτικής. Τις περισσότερες φορές είναι ο λόγος που δεν θα την κάνει. Σε άλλες ίσως να είναι η αιτία να την κάνει.
Καταρχήν το άτομο μπορεί να δει την δράση του σε στενό προσωπικό επίπεδο και να απαντήσει θαρραλέα στο πόσο έχει συμβιβαστεί με την ραγιάδικη νοοτροπία που σήμερα καλύπτεται από μια κακόγουστη νεωτερική κουρελού. Σε μία απλή συναλλαγή όταν προσφέρει η λαμβάνει υπηρεσία πόσο πίσω βρίσκονται οι απλοί κανόνες αυτής της συναλλαγής και πόσο μπροστά βρίσκεται μια σχέση Αγά προς ραγιά; Και πόσο κοστίζει αυτή η σχέση ψυχολογικά, κοινωνικά και πολιτικά;
Όταν βρεθεί στο τιμόνι του αυτοκινήτου του πόσο λίγο υπολογίζει τους συνανθρώπους του, πεζούς που περνούν το δρόμο και οδηγούς που τυφλώνονται από τους προβολείς του; Όταν αντιλήφθη άτομα να καταχρώνται δημόσια περιουσία που είναι και δική του πόσο αντιδρά καταγελώντας τα επώνυμα; Και τόσα άλλα που θα δει στον καθρέφτη. Οι άλλες δυο διαστάσεις που ακολουθούν έχουν τις ρίζες τους βαθειά σε αυτό το δυσδιάκριτο θεμέλιο συμπεριφοράς και μόνον αλλαγές του μπορούν να κάνουν σπίθες αναγέννησης. Θα έλεγα ότι θα είναι μάταιο να προσπαθήσει κανείς βελτιώσεις σε οποιονδήποτε άλλον χώρο πριν εντρυφήσει στην αλλαγή αυτής της νοοτροπίας.
Μετά να προχωρήσει στην δράση του γύρω από τις πολιτικές εξελίξεις. Πόσο ενεργά συμμετέχει σε αυτές. Έχω την εντύπωση ότι η πολύ μεγάλη πλειοψηφία των πολιτών είναι ουσιαστικά αμέτοχη και άμοιρη των πολιτικών εξελίξεων περιοριζόμενη στην ψήφο της που την χρησιμοποιεί ανάλογα με τις επικοινωνιακές επιρροές του κατεστημένου. Αυτό παρόλο ότι βλέπουν ότι κατά σύστημα τους κοροϊδεύουν.
Σίγουρα απαιτείται θυσία χρόνου που θα του στερήσει σύγχρονες διασκεδάσεις, ποιο πολλές ξενόφερτες, και ανάληψη κινδύνων αλλά είναι ουσιώδες θέμα ευθύνης του πολίτη να είναι ενεργός και ενήμερος για να ασκεί αποφασιστικό έλεγχο ώστε να μην βρεθεί στην κατάσταση που είναι σήμερα. Το απαξιωμένο πολιτικό κατεστημένο με τα πλοκάμια του έχει γιγαντωθεί απομυζώντας τους κόπους του κοινωνικού συνόλου και έχει ποικίλες πλευρές από πρώτης τάξεως πολιτικές προσωπικότητες μέχρι σκοτεινές μυθοποιημένες φιγούρες του υποκόσμου και της αναρχίας. Εάν το άτομο δεν αντιδράσει σύντομά δεν θα βρεθούμε μακριά από ένα καθεστώς τύπου Β. Κορέας.
Σχετικό με αυτή τη διάσταση είναι ένα κρίσιμο θέμα που προσπαθούμε σχεδόν πάντοτε να αποφύγουμε ακροβατούντες στην διαδικασία της αυτοκριτικής. Είναι η ουσία του πόθεν έσχες και ποιόν αφορά. Μόνον όταν το άτομο παραδεχτεί ότι αφορά και αυτό το ίδιο με τις επακόλουθες συνέπειες θα υπάρξει ελπίδα διάσωσης του έθνους. Όσον και δύσκολο αν φαίνεται ο βαθμός αναγέννησης της κοινωνίας περνάει μέσα από αυτήν την ατραπό.
Τέλος να δει τον εαυτό του μέσα στο κοινωνικό σύνολο. Πόσο δραστηριοποιείται σε πρωτοβουλίες κοινωνικού χαρακτήρα; Τέτοιες είναι πολλές και οι ποιο πολλές αφανείς και επίπονες. Ξεκινούν από συλλόγους που βοηθούν ανήμπορα άτομα, περνούν από περιβαλλοντολογικές πρωτοβουλίες και φτάνουν σε σκληρούς και μακροχρόνιους αγώνες για την ενίσχυση ενός διχτιού ουσιαστικής κοινωνικής ασφάλισης για αδύναμες ομάδες και άτομα που προσπαθούν αλλά αποτυγχάνουν.
Όλες έχουν ένα κοινό χαρακτηριστικό. Εμπεδώνουν στην συνείδηση των ατόμων τα πλεονεκτήματα της κοινωνικής αλληλεγγύης και την απόλυτη ανάγκη για την προστασία της. Και εδώ δυστυχώς απατούνται μεγαλύτερες θυσίες χρόνου και προσπαθειών γιατί μόνον μια ισχυρή κοινωνική αλληλεγγύη θα κατατροπώσει αυτό το κατεστημένο.
Κλείνοντας είναι σκόπιμο να κάνει κανείς μια βασική παρατήρηση. Σίγουρα μια τέτοια θεώρηση αυτοκριτικής φαντάζει ουτοπιστική στο απόλυτό της. Άλλωστε καμία κοινωνία, όσο προηγμένη και να είναι δεν έχει όλα τα άτομά της ενεργοποιημένα σε μια τέτοια διαδικασία. Εν τούτοις ο βαθμός προόδου της είναι απόλυτα συσχετισμένος με το ποσοστό των ατόμων που συμμετέχει σε αυτή τη διαδικασία αυτοκριτικής και το βάθος της.
Και αυτό ακριβώς είναι το ζητούμενο σήμερα στην Ελλάδα. Γνωρίζω ότι πολλοί θα ειρωνευτούν τέτοιες παρατηρήσεις και ίσως εγκαταλείψουν το διάβασμα στη μέση με το απόφθεγμα <έλα βρέ αδελφέ δεν είναι η πρώτη φορά, τα πράγματα φτιάχνουν>. Θα ευχόμουν να είχαν δίκαιο αλλά φοβάμαι πως αυτή τη φορά δεν έχουν. Η καταστροφή προ των θυρών είναι πρωτόγνωρη.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου