Της Ελενας Μπέλλη
Είμαστε «η δεύτερη υπερδύναμη στον κόσμο μετά τις ΗΠΑ», δήλωσε χθες με στόμφο ο πρόεδρος του Ιράν, Μαχμούντ Αχμαντινετζάντ από τη Νέα Υόρκη, όπου βρίσκεται για να παραστεί στην ετήσια γενική συνέλευση του ΟΗΕ.
Εχοντας εξασφαλίσει τη διπλωματική υποστήριξη της Τουρκίας και της Βραζιλίας στο Συμβούλιο Ασφαλείας, αλλά και με δεδομένη την αγαστή συνεργασία με την Αγκυρα σε στρατιωτικά, οικονομικά, εμπορικά, και, κυρίως, ενεργειακά ζητήματα, η Τεχεράνη δεν διστάζει να υψώσει τους τόνους της αντιπαράθεσης, διαβεβαιώνοντας ότι δεν θα υποταχθεί στις βουλές της Δύσης.
Σχεδόν την ίδια ώρα, από τη Βιέννη, ο επικεφαλής του πυρηνικού προγράμματος του Ιράν, Αλί Ακμπάρ Σαλεχί, επέκρινε δριμύτατα τη Διεθνή Υπηρεσία Ατομικής Ενέργειας (ΙΑΕΑ), αφήνοντας ελάχιστα περιθώρια περαιτέρω συνεργασίας μαζί της. Οι σχέσεις ΙΑΕΑ - Ιράν έχουν επιδεινωθεί από την ανάληψη, πέρυσι τον Δεκέμβριο, της ηγεσίας του οργανισμού από τον Γιουκίγια Αμάνο.
«Ισως...»
Σε αντίθεση με τον προκάτοχό του, Μοχάμεντ ελ Μπαραντέι, ο οποίος διατηρούσε χαμηλούς τόνους και διατύπωνε αμφιβολίες για τις πυρηνικές δυνατότητες του Ιράν, ο Αμάνο επισημαίνει στις εκθέσεις του ότι η Τεχεράνη «ίσως ήδη προσπαθεί να κατασκευάσει πυρηνική βόμβα». Οι πρόσφατες εκθέσεις της ΙΑΕΑ είναι, εξάλλου, και ο επίσημος λόγος για τον οποίο το Συμβούλιο Ασφαλείας υιοθέτησε και προχώρησε στην εφαρμογή πρόσθετων κυρώσεων κατά του Ιράν τον περασμένο Ιούνιο, παράδειγμα που ακολούθησαν μονομερώς ΗΠΑ, Ε.Ε., Ιαπωνία και άλλες χώρες.
«Η ΙΑΕΑ πάσχει από κρίση αξιοπιστίας και ηθικής κυριαρχίας», δήλωσε από το βήμα της Γενικής Συνέλευσης του οργανισμού ο Σαλεχί και επισήμανε ότι «η απολίτιστη διπλή προσέγγιση του διαλόγου και της απειλής είναι αντιπαραγωγική». Ο ίδιος κάλεσε πάντως τη Δύση να προχωρήσει «χωρίς περαιτέρω καθυστέρηση» σε διαβουλεύσεις για την πρόταση Ερντογάν - Λούλα, που αφορά στην ανταλλαγή πυρηνικών καυσίμων της Δύσης για τον ιατρικό πυρηνικό αντιδραστήρα του Ιράν με ποσότητες του χαμηλά εμπλουτισμένου ουρανίου που διαθέτει η Τεχεράνη.
Η πρόταση αυτή, όπως αναμενόταν, έπεσε στο κενό μετά τις αμφιβολίες που διατύπωσαν ΗΠΑ και Ε.Ε., αλλά η Τουρκία συνεχίζει τις προσπάθειες εύρεσης διπλωματικής λύσης στην κρίση. Σε βαθμό, μάλιστα, που οι προθέσεις της προκαλούν αντιδράσεις και, εσχάτως, «αποκαλύψεις» για το «πλήρες φάσμα» της διμερούς συνεργασίας Αγκυρας - Τεχεράνης.
Είναι χαρακτηριστικό ότι σε Ειδική Εκθεση του πρακτορείου Reuters, που δημοσιοποιήθηκε χθες, διατυπώνονται οι σοβαρές υποψίες Δυτικών αξιωματούχων για το ενδεχόμενο η Αγκυρα να δίνει στην Τεχεράνη τη διέξοδο που αναζητεί για να επιβιώσει των κυρώσεων. Δεν είναι βέβαια μόνον η Τουρκία που παρέχει τέτοια «κάλυψη» στο Ιράν, επισημαίνει η Ειδική Εκθεση, αλλά το γεγονός ότι αυτή η χώρα είναι μέλος του ΝΑΤΟ και σε ενταξιακή πορεία προς την Ε.Ε. δημιουργεί πρόσθετες ανησυχίες.
Υποκαταστήματα
Για παράδειγμα, ενώ ΗΠΑ και Ε.Ε. έχουν επιβάλει κυρώσεις στη δεύτερη μεγαλύτερη τράπεζα του Ιράν, την Mellat Bank, αυτή συνεχίζει να διατηρεί υποκαταστήματα σε τρεις πόλεις στην Τουρκία -την Αγκυρα, την Κωνσταντινούπολη και τη Σμύρνη- και μάλιστα χωρίς ιδιαίτερη επίβλεψη από τις τουρκικές αρχές. «Το γεγονός είναι ότι η τουρκική λίρα επιτρέπει σε ιρανικά κεφάλαια να φθάσουν στην Ευρώπη», σχολιάζει Ευρωπαίος διπλωμάτης και επισημαίνει ότι «η διευρυμένη χρηματο-οικονομική σχέση μεταξύ των δύο παρέχει στο Ιράν έξοδο προς ολόκληρο το ευρωπαϊκό χρηματοπιστωτικό οικοδόμημα».
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου