Συγγνώμη από τις οικογένειες των θυμάτων ζήτησε ο Ντέιβιντ Κάμερον
Όλοι όσοι σκοτώθηκαν τη Ματωμένη Κυριακή ήταν αθώοι πολίτες, σύμφωνα με την Έκθεση Σεβίλ, που δημοσιεύθηκε σήμερα, 28 χρόνια μετά το τραγικό γεγονός.
Δεκατρείς άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους το 1972 στη Βόρεια Ιρλανδία, όταν Βρετανοί αλεξιπτωτιστές άνοιξαν πυρ εναντίον διαδηλωτών ανθρωπίνων δικαιωμάτων στο Λόντοντερι. Δεκατέσσερις ακόμη τραυματίστηκαν. Η έρευνα Σαβίλ είναι η μακροβιότερη και πιο ακριβή έκθεση στη βρετανική νομική ιστορία.
Χιλιάδες άνθρωποι , που συγκεντρώθηκαν στην πλατεία Γκίλντχολ, για να ακούσουν τα αποτελέσματα της μελέτης ξέσπασαν σε χειροκροτήματα, όταν ο Βρετανός πρωθυπουργός, Ντέιβιντ Κάμερον, ανακοίνωσε ότι υπεύθυνος για τις δολοφονίες ήταν ανεπιφύλακτα ο στρατός. Ο ίδιος δήλωσε ότι τα συμβάντα ήταν αδικαιολόγητα και λανθασμένα και εξέφρασε εκ μέρους της κυβέρνησης και της χώρας απολογίες για τα “σοκαριστικά” αποτελέσματα.
Σύμφωνα με την έκθεση:
• Δεν είχε δοθεί καμία προειδοποίηση στους πολίτες πριν τους πυροβολισμούς
• Κανένας στρατιώτης δεν άνοιξε πυρ σαν απάντηση σε επιθέσεις βομβιστών και ανθρώπων που έριχναν πέτρες.
• Ορισμένα από τα θύματα και τους τραυματίες έφευγαν ή βοηθούσαν τους τραυματίες
• Κανένα από τα θύματα δεν συνιστούσε απειλή ή έκανε κάτι που θα δικαιολογούσε πυροβολισμούς
• Τα γεγονότα της Ματωμένης Κυριακής δεν ήταν δικαιολογημένα
• Πολλοί από τους στρατιώτες είπαν ψέματα για τις πράξεις τους
• Αυτό που συνέβη, δεν έπρεπε να είχε συμβεί ποτέ
• Ορισμένα μέλη των βρετανικών ενόπλων δυνάμεων ενήργησαν εσφαλμένα.
Η έκθεση Σανίλ στηρίχθηκε σε μαρτυρίες εκατοντάδων ανθρώπων, κόστισε 195 εκατ. στερλίνες και χρειάστηκαν 12 χρόνια για να ολοκληρωθεί.
Το 1998, ο τότε πρωθυπουργός της Βρετανίας, Τόνι Μπλερ, καθιέρωσε μια πλήρη έρευνα υπό την αιγίδα του πρώην δικαστή του Ανώτατου Δικαστηρίου, Λόρδου Σαβίλ του Νιούντιγκεϊτ. Αμέσως μετά τις δολοφονίες ξεκίνησε έρευνα υπό τον Λόρδο Γουίντζερι που δεν ικανοποίησε, όμως, τις οικογένειες των θυμάτων.
Το μεσημέρι, περίπου 1.000 άνθρωποι συγκεντρώθηκαν στην πλατεία Γκίλντχολ αναμένοντας τα αποτελέσματα.
Η Κέι Ντάντι, ο αδερφός της οποίας ήταν το πρώτο θύμα της Ματωμένης Κυριακής, δήλωσε λίγο πριν παραβρεθεί στην παρουσίαση της έκθεσης: "Περιμένουμε πολύ καιρό για αυτό και τώρα, επιτέλους βρισκόμαστε εδώ. Νιώθω έναν κόμπο στο στομάχι".
ΙΡΛΑΝΔΙΚΟ ΖΗΤΗΜΑ ΜΕ ΛΙΓΑ ΛΟΓΙΑ
1172 όταν ο βασιλιάς της Αγγλίας Ερρίκος Β΄ εισβάλλει στην Ιρλανδία, την κατακτά και ανακηρύσσεται κυβερνήτης της. Οι Άγγλοι είναι προτεστάντες και οι ιρλανδοί καθολικοί που καταπιέζονται. Από τότε και στο όνομα της εθνικής ανεξαρτησίας και της καθολικής πίστης, οι ιρλανδοί ξεσηκώνονται. Έκτοτε έχουν καταγραφεί εκατοντάδες εξεγέρσεις των χωρικών που οι Βρετανοί τους έπαιρναν την σοδειά, είτε πιο οργανωμένες προσπάθειες για επανάσταση.
Από το 1954 έως το 1603, στον λεγόμενο "Ενναετή Πόλεμο", οι Ιρλανδοί με επικεφαλής τον Χιού Ο' Νιλ, ξεσηκώνονται εναντίον των Άγγλων σε μια πανιρλανδική εξέγερση.
Το 1641 ξεσηκώνονται και πάλι, αλλά τα στρατεύματα του Κρόμγουελ πνίγουν την εξέγερση στο αίμα.
Το 1790 ιδρύεται το κίνημα των "Ενωμένων Ιρλανδών" που διαπνέεται από τις ιδέες της γαλλικής και αμερικανικής επανάστασης. Η οργανωμένη εξέγερσή τους το 1798 που απαιτεί ανεξάρτητη δημοκρατική Ιρλανδία, υποστηρίζεται και από ένα γαλλικό εκστρατευτικό σώμα. Οι επαναστάτες θα ηττηθούν, αλλά όσοι διαφεύγουν θα συνεχίσουν να κάνουν ένοπλο αντάρτικο ενάντια στους Βρετανούς εισβολείς.
Το 1830 οι ιρλανδοί αγρότες αρνούνται να πληρώσουν την "εισφορά της δεκάτης" στον κατακτητή, με αποτέλεσμα να σφαγιαστούν και πάλι από τους Άγγλους, που παράλληλα τους κλέβουν και τη σοδειά.
Το 1847 εξαιτίας του μεγάλου λιμού, περίπου ένα εκατομμύριο ιρλανδοί πεθαίνουν από την πείνα, ενώ άλλοι τόσοι μεταναστεύουν για ΗΠΑ και Αυστραλία.
Το 1848 η "Αδελφότητα των Φένιανς" ξαναθέτει το ζήτημα της ανεξαρτησίας της Ιρλανδίας και υποστηρίζεται από τα εκατομμύρια των ιρλανδών, κυρίως στις ΗΠΑ. Η αδελφότητα αυτή έχει στρατιωτικό σκέλος τον "Ιρλανδικό Δημοκρατικό Στρατό". Τότε εμφανίζεται για πρώτη φορά το όνομα του IRA. Η αδελφότητα στηρίζει τις λαϊκές μάζες και παρά την απροθυμία της καθολικής εκκλησίας, κηρύσσει τον ένοπλο αγώνα κατά των Άγγλων. Οι εξεγέρσεις που προκαλεί αποτυγχάνουν, αλλά οι ιδέες της ανεξαρτησίας και της κοινωνικής επανάστασης ωριμάζουν σε όλη την Ιρλανδία.
Το 1905 ιδρύεται το κόμμα "Σιν Φέιν" (Εμείς Μόνοι) από τον Άρθουρ Γκρίφιθς και νικά στον πόλεμο με την βρετανική αυτοκρατορία. Το κόμμα αυτό διεκδικεί πλήρη πολιτική και οικονομικά ανεξαρτησία για την Ιρλανδία, προτείνοντας για τους φτωχούς αγρότες και την εργατική τάξη ένα πρόγραμμα επηρεασμένο από τις αρχές του σοσιαλισμού.
Το ένοπλο τμήμα του που θα ιδρυθεί το 1913 και αποτελείτε από εθελοντές, θα ονομαστεί "Ιρλανδικός Δημοκρατικός Στρατός" (IRA).
Η πρώτη απόπειρα για την αποτίναξη του αποικιακού ζυγού θα γίνει το 1916 με την "Εξέγερση του Πάσχα".
Με την έναρξη του Α΄ παγκοσμίου πολέμου, ο IRA με ηγέτη τον Πάτρικ Πιρς, καταλαμβάνει κάποια κυβερνητικά κτήρια στο Δουβλίνο και γίνονται οδομαχίες με τον βρετανικό στρατό, ο οποίος στο μεγαλύτερο μέρος του βρίσκεται στην Ευρώπη στον πόλεμο ενάντια στους Γερμανούς. Μπροστά στην υπεροπλία των Βρετανών η εξέγερση δεν έχει καμιά τύχη με αποτέλεσμα φυλακίσεις και εκτελέσεις ιρλανδών ανταρτών.
Το 1918 γίνονται εκλογές με το "Σιν Φέιν" να φτιάχνει τη δική του Βουλή στο Όλστερ με πρόεδρο της Ιρλανδικής Δημοκρατίας τον Ντε Βαλέρα (που συμμετείχε στην "Εξέγερση του Πάσχα" το '16). Από τότε οι ιρλανδοί κατεβαίνουν συνεχώς σε απεργίες και παραλύουν τη χώρα, ενώ ο IRA διεξάγει έναν ανελέητο ανταρτοπόλεμο, χτυπώντας στρατόπεδα και αστυνομικά τμήματα.
Οι Βρετανοί απαντούν με στρατεύματα που αποτελούνται από Βρετανούς ποινικούς κρατούμενους, που θα τους έδιναν αμνηστία αν δεχόντουσαν να πολεμήσουν στην Ιρλανδία. Αυτά τα τάγματα ήταν που επιδίδονταν σε λεηλασίες, βιασμούς και βασανισμούς, για να κάμψουν το ηθικό και την αντίσταση των Ιρλανδών.
Τον Ιούνιο του 1921 και ενώ ο IRA κερδίζει συνεχώς έδαφος, οι Βρετανοί ζητούν ανακωχή και αρχίζουν διαπραγματεύσεις. Με τον ηγέτη του IRA Μάικλ Κόλινς στις διαπραγματεύσεις, οι Βρετανοί παραχωρούν στους ιρλανδούς το δικαίωμα να έχουν δική τους Βουλή και αυτονομία σε όλη τη χώρα, εκτός από έξι επαρχίες της Β.Ιρλανδίας όπου η πλειονότητά τους είναι προτεστάντες. Η συμφωνία δεν περιλαμβάνει ούτε εθνική ανεξαρτησία, ούτε οικονομική. Το "Σιν Φέιν" όπως και ο IRA διχάζονται.
Ο Ντε Βαλέρα μαζί με τους μαχητές του IRA που διαφωνούν, ξεκινάει εμφύλιο πόλεμο ενάντια στην κυβέρνηση, αλλά γρήγορα θα ηττηθεί. Η αστική τάξη έχει ήδη συμβιβαστεί και ο λαός δεν αντέχει άλλες συγκρούσεις.
Το 1926 τα όπλα του IRA θα σιγήσουν.
το 1948 η χώρα θα ονομαστεί σε Ιρλανδική Δημοκρατία με πρόεδρο τον Ντε Βαλέρα, ο οποίος έχει απομακρυνθεί ήδη από τους παλιούς του συντρόφους και τις επαναστατικές ιδέες του "Σιν Φέιν".
Στις 12 Αυγούστου του 1969, μια συνηθισμένη πορεία των "Ενωτικών Προτεσταντών" επιχείρησε να περάσει μέσα από την περιοχή των καθολικών του Ντέρι, το Μπόγκσαϊντ. Αρχίζει πετροπόλεμος από τους καθολικούς που θέλουν να εμποδίσουν την διέλευση, με αποτέλεσμα να κάνει την εμφάνισή της η ιρλανδική αστυνομία και να επιτεθεί στους καθολικούς. Αρχίζουν να στήνονται οδοφράγματα και να ρίχνονται πέτρες και κοκτέιλ μολότοφ στην αστυνομία (RUC).
Για τρεις μέρες ο Μπόγκσαϊντ είχε παραδοθεί στις φλόγες. Από την μια πλευρά νεαροί καθολικοί ανεβασμένοι σε στέγες σπιτιών έριχναν πέτρες και μολότοφ στην ιρλανδική αστυνομία RUC (που περισσότερο λειτουργούσε ως παραστρατιωτική ομάδα) και από την άλλη η αστυνομία που έπνιξε με δακρυγόνα όλη την πόλη.
Στο "Ελεύθερο Ντέρι", όπως αποκαλούσαν το Μπόγκσαϊντ οι καθολικοί υπερασπιστές του, λειτουργούσε παράνομος ραδιοφωνικός σταθμός το "Radio Free Derry" που καλούσε όλους τους ιρλανδούς του Μπόγκσαϊντ να αντισταθούν στην εισβολή.
Την τρίτη ημέρα των ταραχών οι αστυνομικοί χρησιμοποιούν τα όπλα τους χωρίς διαταγή.
Απο την άλλη πλευρά βγαίνουν κυνηγετικά όπλα και μια γενικευμένη σύρραξη βρίσκεται προ των πυλών. Ο προθυπουργός της Βρετανίας Ουίλσον, έπειτα απο παράκληση του Προθυπουργού της Βόρειας Ιρλανδίας Τζέιμς Κλαρκ, στέλνει στρατεύματα με την διαταγή να σταματήσουν χωρίς να μπούνε στους δρόμους του Μπόγκσαϊντ.
Και ο ιρλανδικός στρατός περιορίστηκε στο να παράσχει ιατροφαρμακευτική περίθαλψη στους πληγωμένους. Οι ταραχές σταματούν και θα μείνουν στην ιστορία ως "The Troubles" (οι φασαρίες), ενώ στάθηκαν η αφορμή για άφιξη βρετανικού στρατού ξανά στην Ιρλανδία μετά απο αρκετά χρόνια.
Οι ταραχές στο "Ελεύθερο Ντέρι" είχαν αντίκτυπο στο Μπέλφαστ. Οι "Ενωτικοί Προτεστάντες" ενθαρρυμένοι απο την παρουσία του βρετανικού στρατού, αρχίζουν να καίνε τα σπίτια των καθολικών με σκοπό να τους εκδιώξουν απο το Μπέλφαστ. Το αποτέλεσμα των νέων αυτών συγκρούσεων ήταν πέντε νεκροί καθολικοί και ένας προτεστάντης, αλλά και 3.500 άστεγοι.
Οι ταραχές αυτές προκάλεσαν την αναγέννηση του IRA, που επίσημα είχε διαλυθεί το 1921.
Αυτή τη φορά οι μαχητές του ήταν νέοι άνεργοι γεμάτοι απόγνωση και χωρίς μέλλον, απο τα γκέττο των καθολικών στη Β. Ιρλανδία. Το Δεκέμβρη του ίδιου έτους ο IRA διασπάται στον "επίσημο" (official), τους ρεαλιστές που απαιτούσαν την ένωση της Β.Ιρλανδίας με την υπόλοιπη Δημοκρατία της Ιρλανδίας και τον "προσωρινό" (provisional), πού ήθελε να συνεχίσει τον ένοπλο αγώνα του 1916 όχι μόνο για ανεξαρτησία, αλλά και για κοινωνική δικαιοσύνη και σοσιαλισμό.
Και ενώ ο "Επίσημος IRA" σταματάει τις εχθροπραξίες (τουλάιστον φανερά) το 1972, ο "Προσωρινός IRA" ξεκινάει το αντάρτικο πόλεων, με αυτοσχέδιες βόμβες, πορείες που καταλήγουν σε συγκρούσεις με τους βρετανούς στρατιώτες, ενέδρες σε βρετανικά οχήματα και ακροβολισμένους -σε στέγες σπιτιών- ελεύθερους σκοπευτές. Απο τότε όλη η Β. Ιρλανδία μετατράπηκε σε πεδίο μάχης απο έναν ολοκληρωτικό πόλεμο.
Στις 30 Ιανουαρίου του 1972, βρετανοί αλεξιπτωτιστές πυροβολούν εναντίον ειρηνικών καθολικών διαδηλωτών. 27 άμαχοι θα σκοτωθούν και η συγκεκριμένη μέρα θα ονομαστεί "Ματωμένη Κυριακή".
Το 1975 υπο την ηγεσία του Τζέρι Άνταμς, οι μαχητές του IRA επιδίδονται σε πόλεμο φθοράς με βομβιστικές επιθέσεις σε οικονομικές επιχειρήσεις και εκτελέσεις συνεργατών των βρετανών.
Το 1980 ο IRA ζητάει να αναγνωριστούν ως πολιτικοί κρατούμενοι και αιχμάλωτοι πολέμου μέλη του που βρίσκονται στις βρετανικές φυλακές. Ακολουθούν απεργίες πείνας κρατουμένων του IRA με αίτημα την αναγνώριση ως αιχμαλώτων πολέμου, αλλά και βελτίωση των συνθηκών κράτησής τους στις φυλακές Μέιζ, με πρώτο τον Μπόμπι Σαντς που πεθαίνει και ακολουθούν άλλοι εννέα απεργοί που και αυτοί πεθαίνουν επίσης. Στην κηδεία του Μπόμπι Σαντς συμμετέχουν 100.000 άτομα πράγμα που μοιάζει με διαδήλωη, ενώ αργότερα όλη η Ιρλανδία συγκλονίζεται απο διαδηλώσεις συμπαράστασης.
Ο Τζέρι Άνταμς, διαχωρίζει την θέση του Σιν Φέιν απο τον IRA, ενώ και ο IRA διεκδικεί διάλογο με την βρετανική κυβέρνηση παρόλο που συνεχίζει το ένοπλο αντάρτικο.
Πολλές φορές μέσα στη δεκαετία του ΄90 κηρύσσει πολλές φορές μονομερή κατάπαυση πυρός, μέχρι που το 1998 υπογράφεται η "συμφωνία του Μπέλφαστ", μια συμφωνία ειρήνευσης.Αποτέλεσμα της συμφωνίας αυτής ήταν να διασπαστεί ένα κομμάτι και να δημιουργήσει τον "Πραγματικό IRA" (Real IRA) που συνεχίζει την ένοπλη πάλη.
Οι βρετανοί υποστηρίζουν πως αρχηγός της ένοπλης αυτόνομης ομάδας είναι κάποιος με το ψευδώνυμο "Στρατηγός", που βρίσκεται φυλακισμένος με κατηγορίες για τρομοκρατία.Το πολιτικό σκέλος του με την ονομασία "Κίνημα των 32 Εθνικών Κομητειών" ζητάει την απελευθέρωση όλων των ιρλανδών πολιτικών κρατουμένων, μάχεται ενάντια στην αποικιοκρατία και τον ιμπεριαλισμό και υποστηρίζει μια ενωμένη Ιρλανδία.Αργότερα δολοφονούνται υψηλόβαθμα και μη, στελέχη του IRA απο "αγνώστους".
Το 2001 ο "Προσωρινός IRA" δέχεται την ανακωχή και αφοπλίζεται.
Η ύπαρξη και η δράση του "Real IRA" μέχρι σήμερα, δείχνει πως οι αγώνες στην Ιρλανδία δεν έχουν ακόμα τελειώσει και επαναλαμβάνονται σαν να ακολουθούν έναν φλεγόμενο κύκλο.
Δώδεκα χρόνια πριν ο Λόρδος Saville ξεκίνησε την έρευνά του για ένα από τα μελανότερα κεφάλαια της ιστορίας της Βόρειας Ιρλανδίας, γνωστό και ως Ματωμένη Κυριακή (Bloody Sunday). Τώρα, μετά από 200εκ. λίρες, θα παραδώσει επιτέλους την έρευνά του, η οποία είναι βέβαιο ότι θα περιέχει εκπλήξεις.
Η εξαντλητική έκθεσή του θα παραδοθεί στον Γραμματέας της Πολιτείας για τη Βόρεια Ιρλανδία, Shaun Woodward, σε μία εβδομάδα και τα αποτελέσματα είναι πιθανόν να δημοσιοποιηθούν λίγες ημέρες αργότερα. Αν δε καταλήγει στο συμπέρασμα ότι τα 14 άτομα που έχασαν τη ζωή τους στο Bogside Londonderry εκείνη τη μοιραία ημέρα του Ιανουαρίου το 1972, είχαν πάνω τους όπλα ή βόμβες, σίγουρα θα δημιουργήσει μεγάλη αίσθηση. Ο λόγος είναι ότι χρόνια αμέτρητων ακροάσεων και εκατοντάδων μαρτυριών έχουν αποτύχει να προσκομίσουν πειστικά στοιχεία που να στηρίζουν τους ισχυρισμούς ότι όσοι βρήκαν το θάνατο ήταν ένοπλοι. Δεύτερον, δύο πρώην Βρετανοί πρωθυπουργοί, ένας συντηρητικός και ένας εργατικός έχουν ήδη απαλλάξει από τις κατηγορίες όσους σκοτώθηκαν. Το 1992, ο John Major είπε ότι οι νεκροί «θα πρέπει να θεωρούνται αθώοι από κάθε ισχυρισμό ότι πυροβολήθηκαν γιατί διακινούσαν πυροβόλα όπλα και εκρηκτικά». Η θέση αυτή επικυρώθηκε αργότερα και από τον Tony Blur, όταν διέταξε την έρευνα το 1998. Στην πραγματικότητα, οι αρχές είχαν ήδη παραδεχτεί από τα μέσα της δεκαετίας του 1970 ότι όσοι δέχτηκαν τα πυρά της Μονάδας Αλεξιπτωτιστών δεν ήταν ένοπλοι και δεν έφεραν βόμβες.
Ο λόρδος Saville θα λάβει βεβαίως υπόψη το γεγονός ότι χιλιάδες άνθρωποι συμμετείχαν στην παράνομη πορεία, στρατιώτες δέχτηκαν επίθεση με πέτρες και βλήματα, και πολλές ήταν οι βολές από τους ρεπουμπλικάνους. Αλλά κανείς στρατιώτης δεν σκοτώθηκε από πυροβολισμούς ή βόμβες και δεν υπήρχαν όπλα που να ανακτήθηκαν από το Στρατό. Φαίνεται εντελώς απίθανο από να υπάρξει από πλευράς του Λόρδου Saville κάτι που θα μπορούσε να αιτιολογήσει τις δολοφονίες.
Επιπλέον είναι απίθανο να επιβεβαιώσει διάφορους σχετικούς μύθους, όπως ο ισχυρισμός ότι 34 ένοπλοι σκοτώθηκαν από το στρατό και μεταφέρθηκαν μακριά προκειμένου να εξαφανιστούν με μυστικές ταφές. Πρόκειται για μία θεωρία που διαψεύσθηκε μετά την ακρόαση της εμβληματικής μορφής των Ταραχών που έλαβαν χώρα, τον συνταξιούχο πλέον καθολικό επίσκοπο, Edward Daly.
Κατά τη διάρκεια της Ματωμένης Κυριακής ήταν ένας νεαρός τοπικός ιερέας που κρατούσε και κουνούσε απελπισμένα ένα αιματοβαμμένο μαντίλι και προσπαθούσε να βρει έναν ασφαλή τρόπο να περάσει από τα στρατεύματα καθώς μεταφερόταν ένας θανάσιμα τραυματισμένος νέος. Πρόκειται για μια εικόνα που θα διαρκέσει στην Ιρλανδική Ιστορία.
Κατά την ακρόαση, ο δικηγόρος των περισσότερων από 400 στρατιωτών επαίνεσε την ειλικρίνεια του κληρικού που χαρακτηρίστηκε ως μία ειλικρινής απάντηση απέναντι στη βία. Ερωτηθείς σχετικά με τις μυστικές ταφές, έδωσε μία λακωνική απάντηση: «Νομίζω ότι είναι προσβλητικές ανοησίες».
Επιπλέον έδωσε μία εικόνα των μακροχρόνιων επιπτώσεων της Ματωμένης Κυριακής όταν περιέγραψε την επίσκεψή του στους νέους που βρίσκονταν στη φυλακή. Πολλοί από αυτούς, όπως είπε, δεν θα είχαν εμπλακεί στον IRA, αν δεν είχαν προηγηθεί τα γεγονότα εκείνης της ημέρας. Ο Gerry Adams του Sinn Fein επιβεβαίωσε στα απομνημονεύματά του πώς "χρήματα, όπλα και στρατολογημένοι νέοι πλημμύρισαν τον IRA".
Το 1972, στην πόλη υπήρχε μία ιδιαίτερα επικίνδυνη Μεταβατική Μονάδα του IRA, επικεφαλής της οποίας ήταν ο Martin McGuinness, αποτελεσματικός ως διοικητής του IRA όσο είναι και σήμερα ως υπουργός κυβέρνησης. Οι μονάδες συνέτριψαν τόσες εγκαταστάσεις, ώστε η πόλη φαινόταν λες και είχε βομβαρδιστεί από αέρος. Κατά τη διάρκεια των δύο ετών που βρισκόταν στη διοίκηση η οργάνωση σκότωσε 29 μέλη των δυνάμεων ασφαλείας, 24 εκ των οποίων ήταν τακτικοί στρατιώτες.
Μετά από κάποιους δισταγμούς ο McGuinness συμφώνησε να καταθέσει στο δικαστήριο. Την Ματωμένη Κυριακή, ήταν ο δεύτερος στην ιεραρχία της οργάνωσης ενώ αργότερα ανέλαβε τη θέση του διοικητή. «Υπήρχε μια κατάσταση πολέμου μεταξύ του IRA και των βρετανικών στρατιωτικών δυνάμεων. Ήταν μία εμπόλεμη ζώνη».
Το πιο πιθανό είναι ότι η έκθεση του Saville δεν θα απορρίψει την κατάθεσή του. Το πρωί της Ματωμένη Κυριακή, σύμφωνα με τον ίδιο, σηκώθηκε περίπου στις 9 το πρωί, πήγε στη λειτουργία και κλείδωσε τα όπλα και τις βόμβες του. «Σίγουρα ο IRA είχε βόμβες με καρφιά, αλλά όχι σε εκείνη την περιοχή. Θα ήταν τρέλα του χειρίστου είδους για οποιονδήποτε να έχει βόμβες με καρφιά, με 30.000 ανθρώπους στο δρόμο». Πήγε άοπλος στην πορεία που κατέληξε να είναι «η χειρότερη μέρα που βίωσα ποτέ στη ζωή μου. Ήταν καταστροφικό, βρισκόμουν σε ζάλη».
Ο IRA δεν ενέπλεξε το στρατό, επέμεινε και πρόσθεσε «αισθάνθηκα αβοήθητος γεμάτος θυμό και αηδία γιατί δεν μπορούσα να κάνω τίποτα. Ήθελα να πάρω ένα όπλο, να βρω άλλους εθελοντές και να προσπαθήσουμε να κάνουμε κάτι».
Εκείνη την εποχή, η πολιτική γραμμή ήταν διχασμένη μεταξύ του γραφείου του πρωθυπουργού, Edward Heath, και τη συνδικαλιστική διοίκηση στο Stormont. Έγγραφα που αποκαλύφθηκαν στο δικαστήριο έδειχναν τις δύο κυβερνήσεις να φοβούνται μία γενική κατάλυση του νόμου και της τάξης. Η Ματωμένη Κυριακή έκανε την κατάσταση ακόμη χειρότερη, στο πλαίσιο μίας περαιτέρω κλιμάκωσης της βίας. Με περίπου 500 νεκρούς, το 1972 ήταν μακράν η χειρότερη χρονιά των ταραχών.
Μια θεωρία είναι ότι οι στρατιώτες έπαθαν αμόκ, ξεφεύγοντας από τον έλεγχο των αναποτελεσματικών αξιωματικών της Μονάδας Αλεξιπτωτιστών.
Μία άλλη είναι ότι ο στρατός ήθελε να «δώσει ένα μάθημα στον IRA». Μία ακόμη είναι ότι το ιδιαίτερο γραφείο του κ. Heath έδωσε ειδικές οδηγίες στο στρατό για να «πετάξει το γάντι». Είναι όμως πολύ δύσκολο να πιστέψει κανείς ότι κάποιος με υψηλή θέση έδωσε τη διαταγή που κατέληξε στο θάνατο τόσων πολιτών. Ήταν φανερό ότι οι δολοφονίες ήταν εξαιρετικά επιζήμιες για το σκοπό οποιουδήποτε τις προκάλεσε.
Αυτό έγινε εμφανές από τις τεράστιες αντιδράσεις σε τοπικό και διεθνές επίπεδο και εξηγεί γιατί η κυβέρνηση Heath διέταξε άμεση έρευνα υπό τον Λόρδο Αρχιδικαστή Widgery. Ο δικαστής κατέληξε στο συμπέρασμα ότι οι ενέργειες ορισμένων στρατιωτών ήταν αλόγιστες και προέτρεπαν τη διάδοση των κατηγοριών ότι επρόκειτο για συγκάλυψη. Ως επικεφαλής του προσωπικού του Tony Blair, ο Jonathan Powell ενεπλάκη στην απόφαση για τη σύσταση της έρευνας Saville.
Τόνισε ότι όταν διάβασε την έκθεση Widgery «ήταν απολύτως σαφές ότι ήταν πλήρης απόλυτη συγκάλυψη». Ο Λόρδος Saville ολοκλήρωσε την έκθεσή του σε 11 εβδομάδες, περίοδος που για κάποιους ήταν σύντομη. Το κείμενο είναι μόλις 39 σελίδες με ορισμένους θανάτους να καλύπτονται σε μόλις μία παράγραφο. Ο δικαστής επίσης απέφυγε επιμελώς την ανάγνωση καταθέσεων εκατοντάδων αυτοπτών μαρτύρων.
Η έκθεση θεωρήθηκε ότι προσέθεσε μία προσβολή σε μία ήδη υπάρχουσα πληγή. Όπως το έθεσε η ιρλανδική κυβέρνηση: «Τα θύματα υπέστησαν για δεύτερη φορά την αδικία, στα χέρια του Widgery, ο οποίος προσπάθησε να αλλοιώσει τις ευθύνες για το θάνατό τους, προκειμένου να απαλλάξει όσους θεώρησε άσκοπο να κατηγορήσει». Η έκθεση Saville ήταν υπέρμετρα χρονοβόρα και δαπανηρή.
Έτσι όπως μεθοδεύτηκε κατέληξε στην εισαγωγή νέας νομοθεσίας προκειμένου να εξασφαλιστεί ότι καμία έρευνα στο μέλλον δεν θα καταναλώσει τέτοιους πόρους. Ο Jonathan Powell εξεπλάγην μάλιστα όταν ακόμα και ο Martin McGuinness παρατήρησε ότι μία «συγνώμη θα ήταν επαρκώς ικανοποιητική».
Η Βόρεια Ιρλανδία έχει φυσικά αλλάξει από το 1972. Σήμερα ο κ. McGuinness είναι ο δεύτερος στην ιεραρχία της κυβερνητικής παράταξης της Βόρειας Ιρλανδίας. Αλλά η Ματωμένη Κυριακή εξακολουθεί να είναι εν μέρη ιστορία και εν μέρη επικαιρότητα.
Ο Λόρδος Saville έχει πολύ περισσότερες πιθανότητες να παράσχει μία έκθεση η οποία θα απολαύσει της ευρύτερης αποδοχής, την οποία ποτέ δεν είχε η έκθεση του Λόρδου Widgery. Ωστόσο, είναι μάλλον απίθανο ότι τα συμπεράσματά του θα ικανοποιήσουν τους πάντες.
Εκείνοι που πιστεύουν ότι Βρετανοί υπουργοί διέταξαν την ηθελημένη σφαγή αθώων πολιτών, για παράδειγμα, δεν θα είναι ικανοποιημένοι. Θα προκληθεί σίγουρα πολύ συζήτηση πάνω στο εγχείρημα που στηρίζτηκε σε ένα τέτοιο γιγαντιαίο όγκο τεκμηρίων. Σε έντυπη μορφή το εν λόγω υλικό λέγεται ότι μπορεί να γεμίσει ένα ολόκληρο φορτηγό.
Κανείς δεν ξέρει αν η αυτή η κολοσσιαία άσκηση θα ξεθάψει αυτό που οι περισσότεροι θα μπορέσουν να αποδεχθούν ως την αλήθεια, επιτρέποντας επιτέλους στα φαντάσματα της Ματωμένης Κυριακής να αναπαυθούν εν ειρήνη.
ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ:
ΕΓΚΥΚΛ.ΜΠΡΙΤΑΝΝΙΚΑ
ΑΝΤΑΡΣΙΑ
TVXS
ΠΑΠΥΡΟΣ
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου