Οι διαφωνίες της Ντόρας στην εξωτερική πολιτική

ΟΙ ΑΠΟΚΛΙΣΕΙΣ για Κυπριακό, ελληνοτουρκικά, Σκόπια και το ανεπιφύλακτο «ναι» στο σχέδιο Ανάν

Οι διαφωνίες της Ντόρας στην εξωτερική πολιτική

Του ΑΡΗ ΧΑΤΖΗΓΕΩΡΓΙΟΥ

Η Ελλάδα ζούσε υπό το φως των πυροτεχνημάτων των Ολυμπιακών Αγώνων όταν, το καλοκαίρι του 2004, κυκλοφορούσε για πρώτη φορά το σενάριο της μετάβασης της Ντόρας Μπακογιάννη στο υπουργείο Εξωτερικών.

«Θα ήμουν ηλίθια αν δεν τον συμβουλευόμουν» έχει δηλώσει η Ντόρα Μπακογιάννη για τον πατέρα της Κ. Μητσοτάκη

Ηταν μία ημέρα μετά την εντυπωσιακή τελετή έναρξης, όταν η κ. Μπακογιάννη δήλωνε στο αμερικανικό κανάλι NBC ότι «θέλει να γίνει πρωθυπουργός», με την έννοια ότι, όποιος κατατάσσεται στον στρατό, θέλει να γίνει και στρατηγός. Βεβαίως, οι πρώτες εκείνες αναφορές συνοδεύονταν από την επισήμανση ότι η Ντόρα Μπακογιάννη, διεκδικώντας το δικαίωμα να λέει την άποψή της, αρκετές φορές έχει διαφωνήσει με τον πρωθυπουργό σε θέματα εξωτερικής πολιτικής.

Από την αρχή, υπέρ

Και πώς θα μπορούσε να λείπει μια τέτοια επισήμανση, όταν λίγους μήνες πριν είχαμε το δημοψήφισμα στην Κύπρο, που οδήγησε στην απόρριψη του σχεδίου Ανάν; Τότε η Ντόρα είχε δηλώσει ότι «η ελληνική κυβέρνηση έπρεπε να πάρει από την αρχή θέση υπέρ του σχεδίου», ενώ ο Κ. Καραμανλής τάχθηκε υπέρ του σχεδίου την τελευταία στιγμή, τονίζοντας ταυτόχρονα ότι οι Ελληνοκύπριοι είναι ελεύθεροι να αποφασίσουν.

Στην ουσία, η κ. Μπακογιάννη υιοθετούσε την ουσία, αλλά όχι και το ύφος των πιο ακραίων δηλώσεων του πατέρα της, Κ. Μητσοτάκη, ο οποίος έφθασε λίγους μήνες αργότερα (Νοέμβριος 2004) να λέει ότι ο Κύπριος Πρόεδρος Τ. Παπαδόπουλος «έχει ξεφύγει από κάθε όριο» και επιδίδεται σε «εύκολα νταηλίκια».

Η νέα υπουργός Εξωτερικών θέλησε από τότε να δείξει και την απόσταση που τη χωρίζει από τον απερχόμενο Πέτρο Μολυβιάτη. Οταν εκείνος επέμενε ότι «δεν υπάρχουν τελευταίες ευκαιρίες», η κ. Μπακογιάννη επέμενε ότι «κάθε νέο σχέδιο είναι χειρότερο από το προηγούμενο».

Ωστόσο, οι αποστάσεις μεταξύ «καραμανλικών» και «μητσοτακικών» δεν ήταν πάντοτε ίδιες: το 2002 και πριν ακόμη συμπληρώσει χρόνο στη δημαρχία της Αθήνας, η Ντ. Μπακογιάννη απένειμε μετάλλιο στον Τάσσο Παπαδόπουλο, χαρακτηρίζοντάς τον «άνθρωπο πεπειραμένο και ικανό να διαβλέψει τους κινδύνους και να εκμεταλλευθεί τις ευκαιρίες που βρίσκονται μπροστά για τη χώρα του» και ο Κ. Μητσοτάκης συμφωνούσε απολύτως με τον Κ. Καραμανλή για τους χειρισμούς μέσα στο Πολιτικό Συμβούλιο του κόμματος.

Η Ντ. Μπακογιάννη αρέσκεται να επικαλείται τον ρεαλισμό των Ελλήνων και να απορρίπτει όσους βλέπουν τα πράγματα είτε άσπρα είτε μαύρα. Σε αυτό το πλαίσιο μιλούσε από το 1997 για τα λάθη που είχαν γίνει σε επίπεδο βαλκανικής πολιτικής, αφήνοντας υπαινιγμούς κατά του Μ. Εβερτ, τον οποίο είχε μόλις τότε διαδεχθεί ο Κ. Καραμανλής. Δεν έχανε την ευκαιρία, όμως, να κριτικάρει το όργανο που χάραζε την εξωτερική πολιτική του κόμματος, ενώ το 2000 δημοσιεύματα την εμφάνιζαν σφόδρα δυσαρεστημένη με τον συναρμόδιο για τα εξωτερικά (και μελλοντικό υφιστάμενό της) Γιάννη Βαληνάκη, στον οποίο εμφανιζόταν να δείχνει προτίμηση ο πρόεδρος της Ν.Δ.

Το θέμα της ονομασίας των Σκοπίων στάθηκε επίσης αφορμή για διαφοροποίηση από την κυβερνητική γραμμή. Τον Νοέμβριο του 2004, μετά την αναγνώριση του κρατιδίου από τις ΗΠΑ ως «Μακεδονία», μίλησε για αμερικανική πολιτική με «ουσιαστικά διαμορφωμένες κατευθύνσεις», σε αντιπαραβολή με «την πολυπλοκότητα των ευρωπαϊκών διαδρομών». Την ίδια στιγμή τόνιζε ότι δύο ήταν οι μεγάλες ευκαιρίες για συμφωνία με τα Σκόπια: μία με πρωθυπουργό τον Κ. Μητσοτάκη και μία το 2001, με πρωθυπουργό τον Κ. Σημίτη. Ωστόσο, τον Οκτώβριο του 2005 ερχόταν πιο κοντά στη «σκληρή» θέση της κυβέρνησης, λέγοντας (ύστερα από συνάντηση με τον Αμερικανό υφυπουργό Ν. Μπερνς) ότι «η στάση της Αθήνας έχει φτάσει στα όριά της», ενώ η κυβέρνηση των Σκοπίων «δεν έχει κάνει ούτε έναν συμβιβασμό».

«Θετικό βήμα»

Η Ντόρα Μπακογιάννη τοποθετείτο συχνά στα ελληνοτουρκικά, όχι μόνο με αφορμή το Κυπριακό, αλλά και αναφορικά με τις σχέσεις της Τουρκίας με την Ευρωπαϊκή Ενωση, το Ευρωσύνταγμα και τον ευρωστρατό.

Τον Φεβρουάριο του 2000 χαρακτήριζε «θετικό βήμα» τη συμφωνία του Ελσίνκι. Τον Ιανουάριο του 2003 και μετά τη συνάντησή της στο Νταβός με τον Ταγίπ Ερντογάν μιλούσε για την ανάγκη «να ξεπεραστεί η καθαρά εθνοκεντρική λογική χωρών της Ευρωπαϊκής Ενωσης». Λίγους μήνες νωρίτερα (Ιούλιος 2002) και εν όψει της απάντησης της Τουρκίας στη συμφωνία των «15» για τον ευρωστρατό, μιλούσε για «πόλεμο ερμηνειών» στο κείμενο της συμφωνίας. Αντιμετώπισε, δηλαδή, το ζήτημα με τον ίδιο τρόπο που το προσέγγιζε ο τότε πρόεδρος του ΣΥΝ Νίκος Κωνσταντόπουλος. Οταν, όμως, δυόμισι χρόνια αργότερα τη ρωτούσαν πώς βλέπει τυχόν υποψηφιότητα Κωνσταντόπουλου για την Προεδρία της Δημοκρατίας, απαντούσε στους δημοσιογράφους: «Τι λέτε τώρα, ρε παιδιά;».

Πολλά χρόνια νωρίτερα, άλλωστε, η κ. Μπακογιάννη είχε υποστηρίξει ότι ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας πρέπει να εκλέγεται απ' ευθείας από τον λαό - θέση την οποία εκφράζει σταθερά και ο Κ. Μητσοτάκης, για τον οποίο έχει πει: «Θα ήμουν ηλίθια εάν δεν τον συμβουλευόμουν».

ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ - 15/02/2006